کوچه‌گرد ۷۰؛ مسئولیت اجتماعی با طعم سنگکی حاج‌علی جغجغه

طهران قدیم نانوایی رفتنش هم درس زندگی بود و می‌آموختند که در زندگی نباید سکوت بی‌فضیلت داشته باشند. در کوچه گرد امروز ماجرای سنگکی حاج‌علی جغجغه را بشنوید و درس‌های زندگی او برای بچه‌ها و مرامش در برخور با آنها در روزهای شلوغ.

همشهری آنلاین- لیلا باقری: تهران پر از صداست. اما گاهی، در میان این‌همه همهمه، سکوتی سنگین می‌پیچد. سکوتی که از بی‌صدا بودن ما می‌آید در این‌همه هیاهو. ما بیش از هر زمان دیگری در حال حرف زدن هستیم؛ در توییتر، اینستاگرام، خیابان… اما وقتی که باید، صدا نداریم.

مثلا آنجا که دزدگیر یک ماشین ساعت‌ها صدا می‌دهد و کسی با پلیس تماس نمی‌گیرد. در تاکسی، محل کار، خیابان… یکی زورگویی می‌کند و بقیه فقط نگاه می‌کنند. یا حتی زمانی که صدای فریاد زنانی برای سه سال از پشت درِ یک واحد مسکونی می‌آید و همسایه‌ها فقط صدای تلویزیون خود را بلندتر می‌کنند. ماجرای «خانه‌ی وحشت» در تهران را اگر نمی‌دانید، جست‌وجو کنید. اما ما از کی این‌طور شدیم؟ یا از ابتدا همین‌طور بودیم و کسی «مسئولیت اجتماعی» و «صدا داشتن» را به ما نیاموخت؟

زمانی در بازار کنار خندق، یک نانوایی بود. نانش مرغوب بود، اما چیزی که او را معروف کرده بود، نانوا بود: حاج علی جغجغه. به این نام مشهور شده بود، چون در روزهای شلوغ که بچه‌ها از سر و کول نانوایی بالا می‌رفتند، آن‌ها را جمع می‌کرد و بازی راه می‌انداخت. به هرکدام یک جغجغه‌ی بوته‌سوخت می‌داد. میوه‌ی کهورک، که رنگی جیگری دارد و اگر رسیده باشد، دانه‌های درونش هنگام تکان دادن صدا می‌دهند. هر کسی جغجغه‌اش صدا نمی‌داد، باید یا دیگران را کول می‌گرفت و دور میدان شمس‌العماره می‌چرخاند یا چند ضربه‌ی پشت‌دستی می‌خورد. وقتی هم بازی تمام می‌شد، حاج علی جمله‌ای می‌گفت: «این را به گوشت بسپار بچه‌جان… در زندگی باید صدا داشته باشی، وگرنه یکی می‌آید، می‌پرد روی کولت و از تو سواری می‌گیرد.»

در آن روزها، بچه‌ها در صف نان، «صدا داشتن» را یاد می‌گرفتند. یا مثلا حاج علی، سنگ‌ریزه‌های نانوایی سنگک را در وسط دکان کپه می‌کرد، با بچه‌ها با آن‌ها بازی می‌کرد و برایشان می‌خواند:

از راه برو، بیراه نرو… هر چند که راهت دورتر است

کم‌کم بخور، پرپر نخور… هر چند زیادش خوش‌تر است

بچه‌ها هم یک‌صدا می‌گفتند:

اوسا به چشم… اوستا به چشم.

حاج علی فقط نان نمی‌داد؛ آینده می‌ساخت. چون بچه‌ها را می‌دید، نه به‌عنوان دردسر، بلکه به‌عنوان «آینده‌ی این شهر.» حالا چه؟ اکنون که خندق پُر شده است، بازی‌ها عوض شده‌اند، الگوریتم‌ها جای نصیحت را گرفته‌اند… چه کسی به بچه‌های ما یاد می‌دهد که «صدای واقعی داشتن» یعنی چه؟ «مسئولیت اجتماعی داشتن» یعنی چه؟ یا ما که حالا به بزرگ‌سالی رسیده‌ایم، در جاهایی که باید بگذریم، داد و بیداد می‌کنیم، و آنجاهایی که باید کاری کنیم می‌گوییم «بی‌خیال»، «دردسر می‌شود»، «حوصله داری؟»، «به من چه!»

شما جزو کدام دسته هستید؟ در زندگی، همیشه و هرجا که باید صدا دارید؟

راوی و صداپیشه: رضا سمائی‌نیا

تدوینگر: مهدی کشوریان

کد خبر 940755

• کوچه‌گرد ۷۰؛ مسئولیت اجتماعی با طعم سنگکی حاج‌علی جغجغه

• فریب نخورید! مکانیسم ماشه تفنگ بی‌فشنگ است | اروپا از خود اختیاری ندارد و بار دیگر، برای فریب ما، در نقش «پلیس بد»!ظاهر شده است؟!

• پیشنهاد دست به نقد تیم عربستانی برای بازیکن پرسپولیس | سرخ ها به دنبال جانشین بزرگ

• سعید جلیلی: متاسفم که هنوز هیچ فیلمی در مورد طوفان‌الاقصی ساخته نشده است

• گزینه اول استقلال و پرسپولیس: امارات پیشنهاد تغییر تابعیت داده است | تصمیم قطعی پدیده فوتبال ایران

• لحظه تیک آف تنها جت آبی خاکی جهان که به ایران آمد + فیلم

• اولین واکنش علی دایی در خصوص سفر به بندرعباس و کمک ۲۰ میلیاردی | شانه خالی نمی‌کنم اما…

• مقدار واقعی پول‌های بلوکه‌شدۀ ایران چقدر است؟ ؛ معمای جیب‌بری بزرگ آمریکا | از چاله کره به چاه قطر | آیا با برجام همه اموال ایران آزاد شد؟

• ایران تایید کرد؛ تغییر قطعی زمان مذاکرات ایران وآمریکا | پیشنهاد چه کسی بود؟

• پاکستان آماده جنگ شد+ فیلم | اخطار جدی فرمانده ارتش پاکستان

• مبلغ قرارداد ماترازی با استقلال لو رفت؟+ جزئیات | تکلیف ماجرا امشب مشخص شود

• احضار ۵ عضو شورا و شهرداری به اتهام رشوه و پولشویی + جزئیات

• ترامپ: هر کسی که از ایران نفت بخرد، اجازه تجارت با آمریکا را نخواهد داشت | زمانی که من رئیس جمهور بودم ایران پولی نداشت!

• علت تعویق مذاکرات ایران و آمریکا مشخص شد؛ المیادین به نقل از منابع ایرانی خبر داد

• چرا باید توت فرنگی‌ را شست؟ | یک راه حل ساده و جالب

• خبر فوری آکسیوس از دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا؛ مذاکرات به تعویق اقتاد؟

• سمت جدید برای رئیس تیم مذاکره آمریکا؟ | ماجرای برکناری والتز

• گل اول پرسپولیس به مس رفسنجان از فاصله ۱۸متری + ویدئو